Gatishmëria për tregtinë elektronike

Duke filluar nga viti 2015, UNCTAD ka prezantuar Indeksin e tregtisë elektronike të UNCTAD B2C që mbulon 130 ekonomi dhe që ka arritur 152 në vitin 2020. Për të vlerësuar potencialin e e-tregtisë në treg, një grup i faktorëve kryesor lehtësues përcakton masën në të cilën kompanitë dhe konsumatorët kanë mundësi të angazhohen në tregtinë online (elektronike). Procesit të thjeshtuar të tregtisë elektronike për realizimin e sukseshëm të transaksioneve i nevojitet: qasje e përballueshme në internet, mekanizmat për blerjen e mallrave dhe shërbimeve të porositura online, dhe zgjidhjet efektive për ofrimin e tyre (elektronike ose fizike). Indeksi u mundëson tregjeve të krahasojnë gatishmërinë e tyre për tregti elektronike me atë të të tjerëve dhe gjithashtu tregon fuqinë dhe dobësitë e tyre përkatëse në lidhje me elementet e ndryshme të tregtisë elektronike (për shembull, qasja në internet, faqet e tregtisë elektronike, pagesa dhe ofrimi).

Indeksi i tregtisë elektronike UNCTAD B2C është i lidhur fuqishëm në mënyrë pozitive me ndryshimin në përqindjen e individëve që blejnë online. Rezultatet për tregjet e CEFTA-s me përjashtim të Kosovës janë të prezantuara në mënyrë ndërvepruese në grafikonet më poshtë.
Serbia është rradhitur më mirë në vitin 2020 nga 152. Serbia (rradhitet me #43 me pikë të indeksit 75) dhe më keq rradhitet Shqipëria (rradhitet me #86 dhe ka 50 pikë të indeksit).
Përqindja e individëve me një llogari në institucion financiar apo me një ofrues mobil të shërbimit të parave (% e popullsisë në moshën 15+). Më së miri në këtë tregues rradhitet Maqedonia e Veriut (77) dhe më keq Shqipëria (40). Të dhënat janë me burim nga Anketa e Findeksit të Bankës Botërore që realizohet çdo tre vjet. Anketa e fundit ishte realizuar në vitin 2017.
Më mirë rradhitet Maqedonia e Veriut (81) dhe më keq Bosnja dhe Hercegovina dhe Shqipëria (70).
  • https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/stat/default.aspx)
Indeksi për besueshmërinë e postës është më i lartë në Moldavi (95) dhe më i ulët në Mal të Zi (21).
Serverët e sigurtë të internetit (për 1 milion banorë) janë të rëndësishme për transaksione të sigurta të pagesave në tregtinë elektronike. Serbia qëndron më së miri me 73 serverë të internetit të sigurtë për 1 milion banorë, dhe më keq me 54 qëndrojnë Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Shqipëria.
Logjistika nënkuptohet si një rrjet i shërbimeve që mbështesin lëvizjen fizike të mallrave, tregtinë pëgjatë kufijve, dhe tregtinë brenda kufjve. Ajo përbëhet nga disa aktivite përtej transportit, duke përfshirë magazinimin, ndërmjetësimin, dërgesat e shpejta, operacionet e terminalit, dhe menaxhimin e të dhënave dhe informatave të ndërlidhura. Logjistika është një zinxhir në procesin e tregtisë elektronike dhe matjen e performancës përgjatë zinxhirit të furnizimit të logjistikës brenda tregut është i rëndësishëm.

Indeksi për performancën e logjistikës i Bankës Botërore analizon tregjet përmes gjashtë treguesve:
  1. Efikasiteti i doganave dhe zhdoganimi në menaxhimin e kufijve.
  2. Cilësia e tregtisë dhe infrastruktura që lidhet me transportin.
  3. Lehtësimi i rregullimit të dërgesave ndërkombëtare me çmime konkurruese.
  4. Kompetenca dhe cilësia e shërbimeve të logjistikës.
  5. Aftësia për ndjekur dhe gjurmuar dërgesat.
  6. Frekuenca me të cilën dërgesat arrijnë te marrësit e dërgesës në kuadër të kohës të planifikuar ose të pritur të dorëzimit.
Grafikoni tregon se Serbia që rradhitet në vend të 65, qëndron më mirë në mes të tregjeve të CEFTA-s dhe Moldavia qëndron me keq në vend të 116.
Efikasiteti I doganave dhe zhdoganimi në menaxhimin e kufijve rradhitet nga “shumë ulët (1) në “shumë lartë” (5). Ndërmjet tregjeve të CEFTA-s Bosnja dhe Hercegovina radhitet më mirë ( 2.63) dhe Moldavia me keq (2.25).
Cilësia e infrastruktures që lidhet me tregtinë dhe transportin rradhitet nga “shumë e ulët” 1 në “shumë e lartë” (5) në pyetjen e anketës. Më mirë rradhitet Serbia (2.6) dhe me keq Moldavia (2.02).
Lehtësia e rregullimit të dërgesave ndërkombëtare me çmime konkurruese rradhitet nga “shumë vështirë” (1) në “shumë lehtë”. Në pyetjen e anketës më mirë rradhitet Serbia (2.97) dhe më keq në Mal të Zi (2.68).
Kompetenca dhe cilësia e shërbimeve të logjistikës rradhitet nga “shumë ulët” (1) në “shumë lartë” (5). Në anketë Bosnja dhe Hercegovina rradhitet më mirë me (2.8) dhe Moldavia më keq (2.3).
Aftësia për të ndjekur dhe gjurmuar dërgesat radhitet nga “shumë ulët” (1) në “shumë lartë” (5). Në pyetjen e anketës, më mirë rradhitet Bosnja dhe Hercegovina (2.89) dhe më keq Moldavia (2.21).
Frekuenca në të cilën dërgesat arrijnë pranuesin brenda kohës të planifikuar ose të pritur të dorëzimit vlerësohet nga “pothuajse kurrë” (1) në “pothuajse gjithmonë” (5) në pyetjen e anketës. Serbia dhe Mali i Zi rradhiten më mirë me rezultat 3.33 adhe më keq rradhitet Moldavia me rezultat 3.17.
* Ky përcaktim është pa paragjykim ndaj qëndrimeve mbi statusin dhe është në përputhje me Rezolutën 1244 të KS të KS dhe Opinionin e GJND-së për shpalljen e pavarësisë së Kosovës.
Seksioni tjetër - Përdorimi i internetit dhe blerësit elektronik